Standpunten
Dossier kinderopvang
In 2018 kwam de sector uitgebreid in het nieuws toen werd aangekondigd dat Kidsfoundation was gekocht door een participatiemaatschappij. Hierop schreef de PvdA-fractie een opiniestuk voor de PvdA website getiteld ‘geen sprinkhaankapitalisten in de kinderopvang’. De strekking van het stuk was dat de kwaliteit van de kinderopvang ten kosten gaat van winstbelang. De aandeelhouders staan op één. Niet de kinderen. In 2019 werd duidelijk dat twee kinderopvangorganisaties gingen fuseren.
Op initiatief van de PvdA organiseerde de Vaste Commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid op 16 mei in de Tweede Kamer een rondetafel ‘Private equity in de kinderopvang’. Hiervoor waren o.a. Tjarda Molenaar (NVP) en vertegenwoordigers van een participatiemaatschappij en een portefeuillebedrijf genodigd.
Participatiemaatschappijen verhogen de kwaliteit en opereren maatschappelijk bewust
Participatiemaatschappijen verschaffen een combinatie van kapitaal, kennis, ervaring en een netwerk van specialisten aan bedrijven. Op basis van een plan dat samen met het management van een kinderopvangorganisatie is opgesteld wordt geïnvesteerd in groei, innovatie, kwaliteitsverbetering en verduurzaming. Het doel is de kwaliteit van kinderopvang en het bedrijf te verbeteren. Alleen dan kiest de ouder immers voor díe dienst (kinderopvang) en dát bedrijf.
De overheid stimuleerde ondernemerschap in de kinderopvang
In 2005 gaf de overheid door middel van de kinderopvangtoeslag voor werkende ouders het signaal aan ondernemers mét en zonder winstdoelstelling om hun aanbod te verruimen. Deze politiek werd ingegeven door de wens het aanbod te vergroten en te vernieuwen waardoor die beter zou aansluiten op de vraag, en de keuzemogelijkheden voor ouders te vergroten. Vanzelfsprekend moeten alle kinderopvangorganisaties waar ouders de toeslag besteden aan dezelfde kwaliteits- en veiligheidseisen voldoen.
Veel ondernemers zijn ingegaan op dit signaal. Minister Asscher stelde hier in 2014 over: ‘Private investeerders hebben een belangrijk bijdrage geleverd aan de opbouw van de sector en hebben laten zien evenzeer kwaliteit te kunnen leveren’. De prijzen en kwaliteit bij stichtingen en ondernemers zijn nagenoeg gelijk. Sinds 2001 is een klein aantal participatiemaatschappijen actief in de kinderopvang. Veel ondernemers financieren hun groei en innovaties uit inhouding van winst en zo mogelijk door het aantrekken van bankfinanciering. Een klein aantal met ambitieuze plannen en goed management heeft een beroep gedaan op een participatiemaatschappij of ondernemende familie als aandeelhouder. Dit heeft gerespecteerde kinderopvangorganisaties opgeleverd.
De overheid als betrouwbare partner
Helaas gingen enkele jaren geleden vele tientallen (ca. 85) kinderopvangorganisaties, met en zonder winstoogmerk, failliet. Aanleiding voor de faillissementen was het feit dat de kinderopvangsector werd geconfronteerd met een drastische ommekeer in het beleid van de overheid waarbij de kinderopvangtoeslag in totaal met c.a. €1 miljard per jaar werden teruggeschroefd. Daarnaast had de financiële crisis een bijzonder grote impact op het bestedingspatroon van de middeninkomens (€35.000-€75.000 per jaar) die de kern vormden van de klantengroep van deze organisaties. De marktsituatie bleef verslechteren en eind 2014 gingen tot 100.000 kinderen minder naar de crèche dan in 2011. Dit bracht de gehele sector in moeilijkheden waardoor zowel stichtingen als ondernemingen failliet gingen.
Een in de problemen geraakte kinderopvangorganisatie in handen van een participatiemaatschappij kreeg uiteindelijk een succesvolle doorstart met behulp van een andere participatiemaatschappij. Een andere grote organisatie werd succesvol door de uitdagende periode geloodst door een participatiemaatschappij. Participatiemaatschappijen namen hun verantwoordelijkheid. Ook de overheid moet haar verantwoordelijkheid nemen en een betrouwbare partner zijn.
De overheid koos voor ondernemerschap in de kinderopvang. Het is goed te bespreken of de inrichting hiervan optimaal functioneert en of verbetering mogelijk is. De feiten en cijfers wijzen uit dat ondernemers en participatiemaatschappijen in belangrijke mate bijdragen aan het aanbod van kwalitatief goede kinderopvang en aan keuzemogelijkheden voor ouders.
Toekomst
De rondetafel was gebalanceerd en informatief. In de zomer van 2019 gaven oppositiepartijen aan te zullen komen met een initiatiefwet ‘stop winstuitkering in de kinderopvang’. De verwachting is dat deze initiatiefwet daags voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2021 wordt gepubliceerd. De NVP monitort de voorgang.
